De Commissie BBV heeft het volgende bepaald:
Begrotingsafwijkingen en -overschrijdingen (beleidsmatig en/of financieel) behoeven autorisatie door de gemeenteraad. In de regel zullen begrotingswijzigingen vooraf door het college aan de raad worden voorgelegd ter autorisatie. Hiermee wordt toestemming gevraagd voor het te realiseren beleid en voor de besteding van het benodigde bedrag. Slechts indien de omstandigheden een autorisatie vooraf niet mogelijk maken zal achteraf een begrotingswijziging moeten worden voorgelegd. Indien de raad ermee instemt wordt de besteding alsnog geautoriseerd en is deze rechtmatig. Begrotingswijzigingen moeten volgens de Gemeentewet tijdens het jaar zelf nog aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
Indien een wijziging niet meer in het jaar zelf is voorgelegd zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Toch kan voor de accountant bij de controle vaststaan dat een aantal (begrotings)overschrijdingen binnen de beleidskaders van de gemeenteraad vallen.
De commissie BBV maakt onderscheid in een aantal soorten begrotingsoverschrijdingen. Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen ten minste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend.
A * | B * | ||
1 | Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Bijvoorbeeld de doelgroep c.q. de activiteiten zijn in de praktijk aantoonbaar ruimer geïnterpreteerd dan in regelgeving (subsidieregeling, -verordening) was gedefinieerd. | x | |
2 | Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn gesignaleerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de raad. | x | |
3 | Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten | x | |
4 | Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen | x | |
5 | Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn | x | |
6 | Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten die achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt
|
|
|
7 | Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren
|
|
|
*A Rechtmatig, althans telt niet mee voor het oordeel
*B Onrechtmatig en telt mee voor het oordeel
In onderstaande tabel zijn de totaalbedragen per programma opgenomen (baten en lasten).
(x € 1.000) | Primitieve begroting 2020 | Begroting 2020 na wijziging | Realisatie 2020 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Programma | Baten | Lasten | Saldo | Baten | Lasten | Saldo | Baten | Lasten | Saldo |
Bestuur en dienstverlening | 1.227 | 3.587 | -2.360 | 1.072 | 3.583 | -2.511 | 928 | 3.427 | -2.498 |
Wonen en economie | 33.504 | 34.145 | -641 | 33.484 | 35.105 | -1.621 | 22.389 | 16.019 | 6.370 |
Leefomgeving en veiligheid | 19.600 | 28.506 | -8.906 | 18.356 | 27.633 | -9.278 | 18.064 | 28.162 | -10.099 |
Vrije tijd | 258 | 7.800 | -7.543 | -498 | 8.363 | -8.862 | 828 | 8.021 | -7.193 |
Versterking eigen kracht, ondersteuning en Bescherming | 21.850 | 67.130 | -45.280 | 28.856 | 75.540 | -46.684 | 29.663 | 76.880 | -47.217 |
Bedijfsvoering | 6.565 | 33.802 | -27.237 | 6.771 | 33.569 | -26.797 | 7.136 | 34.956 | -27.821 |
Algemene dekkingsmiddelen | 0 | 638 | -638 | 0 | 598 | -598 | 121 | 838 | -718 |
Totaal programma | 83.004 | 175.609 | -92.605 | 88.041 | 184.392 | -96.350 | 79.128 | 168.303 | -89.175 |
Algemene dekkingsmiddelen | |||||||||
Lokale heffingen, waarvan de besteding niet is gebonden | 18.287 | 18.287 | 18.247 | 18.247 | 20.047 | 20.047 | |||
Algemene uitkeringen | 94.397 | 94.397 | 98.590 | 98.590 | 98.971 | 98.971 | |||
Dividend | 236 | 5 | 230 | 236 | 5 | 230 | 102 | 5 | 97 |
Saldo van de financieringsfunctie | 265 | -911 | 1.176 | 185 | -1.115 | 1.301 | 232 | -646 | 878 |
Overige algemene dekkingsmiddelen | -26 | 0 | -26 | -21 | 0 | -21 | 0 | 350 | -350 |
Totaal algemene dekkingsmiddelen | 113.158 | -906 | 114.064 | 117.237 | -1.110 | 118.347 | 119.351 | -291 | 119.642 |
Kosten van de overhead | 0 | 28.257 | -28.257 | 0 | 28.327 | -28.327 | 0 | 26.332 | -26.332 |
Vennootschapsbelasting | 0 | 90 | -90 | 0 | 1.335 | -1.335 | 0 | 1.250 | -1.250 |
Totaal saldo van de baten en lasten | 196.162 | 203.050 | -6.888 | 205.278 | 212.944 | -7.665 | 198.479 | 195.594 | 2.885 |
Toevoeging en onttrekkingen aan reserves | 8.049 | 2.079 | 5.970 | 9.060 | 4.233 | 4.827 | 8.873 | 3.959 | 4.914 |
Het gerealiseerde resultaat | 204.210 | 205.129 | -919 | 214.339 | 217.177 | -2.838 | 207.352 | 199.553 | 7.798 |
In de programmaverantwoording (H 2.1) is inhoudelijk ingegaan op de verschillen tussen realisatie en begrotingscijfers voor en na wijziging. Bij dit totaaloverzicht wordt hieronder aanvullend nog de volgende toelichting gegeven.
Analyse begrotingsrechtmatigheid (x 1.000) | ||||
Programma | baten | Lasten | Saldo | conclusie |
|---|---|---|---|---|
Bestuur en dienstverlening | -144 | 156 | 12 | Geen overschrijding van de lasten |
Wonen en economie | -11.095 | 19.086 | 7.991 | Geen overschrijding van de lasten |
Leefomgeving en veiligheid | -292 | -529 | -821 | Overschrijding, zie toelichting |
Vrije tijd | 1.326 | 342 | 1.668 | Geen overschrijding van de lasten |
Versterking eigen kracht, ondersteuning en Bescherming | 807 | -1.340 | -533 | Overschrijding, zie toelichting |
Bedrijfsvoering | 365 | -1.387 | -1.022 | Overschrijding, zie toelichting |
Algemene dekkingsmiddelen | 121 | -240 | -119 | Overschrijding, zie toelichting |
Totaal overschrijding van de lasten | -3.496 | Zie de samenvatting onderaan dit hoofdstuk. | ||
Programma Leefomgeving en veiligheid
Onderstaand worden de belangrijkste afwijkingen toegelicht.
- Huisvuil: (overschrijding van de lasten van € 263.000). Dit wordt deels veroorzaakt door extra aanlevering van huisvuil als gevolg van corona (€113.000), en deels door een hogere last aan afvalverwerkingskosten (€94.000) en de afrekening van de RMN (€ 56.000). Dit effect wordt deels opgevangen door hogere baten van de afvalstoffenheffing (€150.000). Normaal gesproken worden voordelen en nadelen verwerkt via het gesloten systeem via een mutatie in de voorziening. In dit geval is dit niet gedaan. De coronakosten worden niet verrekend met de voorziening afvalstoffenheffing, maar komen ten laste van de corona reserve. Derhalve geen sprake van een begrotingsonrechtmatigheid op grond van rubriek 4.
- Wegen (overschrijding van de lasten van € 152.000); Deze hogere uitgaven zijn veroorzaakt door meer uitgevoerd klein onderhoud.
- Riolering (overschrijding van de lasten van € 210.000). Er is in feite geen sprake van een overschrijding van de lasten, maar juist een hogere baat vanwege hogere opbrengsten van rioolheffing. Vanwege het gesloten systeem van de rioolvoorziening verwerken we de voordelen op de baten en de lasten door een extra dotatie aan de voorziening zodat het product riool neutraal is. Dit betekent een extra storting van € 443.000 in de voorziening riool.Derhalve geen sprake van een begrotingsonrechtmatigheid op grond van rubriek 3.
- Openbare verlichting: (overschrijding van de lasten van € 70.000): veroorzaakt door een meer dan gemiddelde uitbreiding van het areaal en stijging van de prijsindex.
- Openbaar groen (overschrijding van de lasten van € 50.000): hier was sprake van een overschrijding vanwege een droge zomer en daarmee hogere lasten van onderhoud. Deze lasten zijn in de praktijk niet altijd goed in te schatten aangezien we hier reageren op MOR meldingen van inwoners.
- Parkeren (overschrijding van de lasten van € 52.000); dit betrof grotendeels vanwege corona naar voren gehaalde kosten voor garageparkeren (€ 134.000). Er zijn kosten geboekt voor de aanpassing van de klimaatbeheersing in de loge van parkeerbeheer en in de technische ruimten. Deze kosten waren niet begroot maar op verzoek van de raad is dit vanwege corona en de relatieve rust in de parkeergarage naar voren gehaald.
Programma Versterking Eigen Kracht
Dit betreft de overschrijding van de lasten Maatwerk 18- ( 1,2 mln) en 18+ (1,7 mln), waarbij sprake is van een open einde regeling binnen het sociaal domein.
Toetsing op rechtmatigheid: Valt onder rubriek 4 (Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen). Er is derhalve geen sprake van een rechtmatigheidsfout.
Programma Bedrijfsvoering
De overschrijding bedraagt € 1,3 mln en heeft grotendeels te maken met wijze van toerekening van indirecte en directe salarislasten aan het programma. Conform BBV worden de salarislasten apart gepresenteerd in het overzicht baten en lasten: directe salarislasten zijn verwerkt in de programma’s (grotendeels Bedrijfsvoering) en de indirecte salarislasten zijn opgenomen onder overhead. Bij de begroting wordt op basis van het personeelsbestand een inschatting gemaakt van de overhead. Bij de opmaak van de jaarrekening wordt op basis van toerekening aan producten een herberekening gemaakt.
De overschrijding is veroorzaakt door een hoger dan begrote toerekening van direct toerekenbare uren (die grotendeels op programma Bedrijfsvoering worden verwerkt) en lager dan begrote indirecte uren (die zichtbaar zijn bij overhead). Deze verschuiving had vooral te maken met de extra lasten aan inhuur derden die volledig op het programma Bedrijfsvoering zijn verwerkt. Samengevat; er is sprake van extra lasten op het programma Bedrijfsvoering die volledig worden gecompenseerd door lagere lasten op de post overhead.
Programma Algemene Dekkingsmiddelen
Ook hier is er sprake van een onderverdeling in het Programma Algemene Dekkingsmiddelen en in het overzicht baten en lasten een aparte rubriek Algemene dekkingsmiddelen, waar onder andere de algemene uitkeringen en belastingen onder vallen. In feite is er bij het programma Algemene Dekkingsmiddelen geen sprake van een overschrijding. De begroting na wijziging (stand op basis van de 2e technische wijziging) sloot af met een negatief saldo van € 2,8 mln. Dit saldo is in de begroting verwerkt op dit programma als een negatieve last op het product resultaatbestemming en geeft nu in de analyse van de jaarrekening een vertekend beeld: in de jaarrekening komt het beeld naar voren alsof ten opzichte van de begroting sprake is van een overschrijding van de lasten. Hier is vanzelfsprekend geen sprake van. Het betreft puur een technische presentatie die een vertekend beeld oplevert.
Samenvattend:
Het totaal van de overschrijdingen van de lasten per programma is in de meeste situaties afdoende verklaard waarmee het bedrag van € 3,5 mln van overschrijding van de lasten zoals opgenomen in bovenstaande tabel niet als onrechtmatig wordt bestempeld. Een deel van de overschrijdingen is in de toekomst te voorkomen door de budgetbewaking en de verwerking daarvan in P&C documenten nog te verscherpen. In 2021 zullen we hier nadere stappen voor zetten.
Kredietrechtmatigheid 2020
Onderdeel van de begrotingsrechtmatigheidscontrole is de controle op kredietoverschrijdingen.
Conform de financiele beheersverordening legt het college verantwoording af over kredietoverschrijding > € 25.000.
Wij hebben de investeringskredieten en de uitnutting ervan beoordeeld. De investeringen hebben plaatsgevonden binnen de hiervoor door de raad geautoriseerde kredieten en zijn daarmee rechtmatig tot stand gekomen.
De volgende kredieten kennen een overschrijding, hieronder wordt een nadere toelichting gegeven op de rechtmatigheid van de bestedingen:
1. Herinrichting begraafplaats
Bedrag krediet € 200.000
Werkelijke kosten 318.000
Overschrijding: € 118.000
Op dit krediet is gedurende het traject niet bij geraamd.
De overschrijding bij deze investering heeft vooral betrekking op een langere doorlooptijd met als effect hogere kosten vanwege onder andere een duurder uitgevallen aanbesteding. Tevens zijn er kosten voor de inrichting van een parkeerplaats toegerekend Het effect van de overschrijding op de kapitaallasten is beperkt. Dit krediet is op 31 december 2020 afgesloten.
2. Abri's
Bedrag krediet € 471.000
Werkelijk kosten € 517.000
Overschrijding € 46.000.
Op dit krediet is gedurende het traject niet bij geraamd.
De overschrijding bij deze investering heeft vooral betrekking op hoger uitgevallen externe kosten vanwege duurzaamheid en een hogere toerekening van projectleiding. De laatste termijn factuur is ontvangen begin 2021, de kosten zijn wel al verantwoord in 2020. Hierna is dit krediet afgesloten.
Het effect van de overschrijding op de kapitaallasten is beperkt.