Bij het opstellen van de begroting 2020 hadden we nog geen weet van de pandemie die de wereld in 2020 zou treffen. Met deze jaarrekening sluiten we een bijzonder turbulent jaar af. Naast de inzet op het zo goed als mogelijk voortzetten van onze dienstverlening en zo veel mogelijk behalen van de voorgenomen doelstellingen hebben raad, bestuur en organisatie zich moeten aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Het resultaat hiervan ziet u terug in de onderstaande grafiek. Meer dan gebruikelijk zijn er ‘blauwe’ activiteiten uitgevoerd. En dan zijn dit alleen die activiteiten die een relatie met de programmabegroting hebben. De extra taken als gevolg van het managen van de crisis zelf, staan hier niet in benoemd. Met elkaar hebben we onze besluitvorming voor elkaar en voor inwoners toegankelijk en transparant gehouden. Met de corona-updates is de raad zo goed als mogelijk tussentijds geïnformeerd en de financiële onzekerheden zijn besproken in extra avonden van de raad.
In bovenstaande grafiek wordt de verdeling weergegeven t.a.v.de verantwoorde resultaten van de activiteiten. De verdeling is deze grafiek is als volgt:
8%; Rood: doelstelling niet behaald/activiteit niet uitgevoerd
58%; Groen: doelstelling behaald/activiteit uitgevoerd
31%; Geel: doelstelling deels behaald/ loopt/activiteit is in uitvoering
3%; Blauw: Extra inzet/nieuwe ontwikkeling/niet voorziene activiteit, wel uitgevoerd of gestart
Ook het resultaat van die inspanningen zien we terug in de grafiek. Want ondanks de beperkingen is het ons gelukt om de dienstverlening voort te zetten en veel van de voorgenomen beleidsdoelen geheel (57%) of gedeeltelijk (32%) te bereiken. Dit is het resultaat van ieders inzet en toont ons een veerkrachtig en wendbaar bestuur en organisatie. En dit zagen wij ook terug bij onze inwoners en ondernemers. Ook zij hebben zich veerkrachtig getoond, mooie nieuwe initiatieven ontplooid om tijdens de pandemie de effecten daarvan zo goed als mogelijk het hoofd te bieden. Helaas zijn activiteiten ook niet uitgevoerd (8%). We hebben getracht hier zo slim mogelijke keuzes te maken om zo min mogelijk het gevolg hiervan te laten drukken op onze inwoners.
Om de impact van de pandemie ook op de gemeentelijke financiën zo goed mogelijk te managen is ervoor gekozen om de financiële effecten die direct danwel indirect het gevolg zijn van corona apart bij te houden. Dit hebben we in de Koersnota 2021 vastgelegd. Deze is in juli in de raad behandeld. We beschouwen de financiële gevolgen van corona afzonderlijk van onze reguliere exploitatie en vooralsnog als incidenteel. Dit zien we ook terug in deze jaarrekening. In de paragraaf Corona geven we een toelichting op de financiële gevolgen van corona.
Doorbouwen en uitbouwen
De afgelopen jaren heeft de gemeente fors geïnvesteerd in de stad, onder andere doordat we meer investeren in het beheer om achterstanden in de openbare ruimte in te lopen. Dit is in 2020 verder doorgezet. Op deze wijze willen wij Nieuwegein de groene, duurzame en veilige stad laten zijn, waar huidige en volgende generaties graag in goede gezondheid wonen, werken en ondernemen, zoals ook in onze Toekomstvisie 2025 is verwoord.
In 2020 is binnen Betere Buurten gestart met de uitvoering van Kerkveld en omgeving. De planvoorbereidingen in Schansen Noord en Zuid (Fokkesteeg) zijn afgerond en de Rijtuigenbuurt is definitief een Betere Buurt geworden na afronding van alle werkzaamheden. De vernieuwing van City is in volle gang. In 2020 is gestart met onder andere de realisatie van de HN-locatie en de sloop van diverse gebouwen in het Stationsgebied en Doorslag. Net als in andere ontwikkelingen, vindt deze gebiedsontwikkeling integraal plaats: er is aandacht voor duurzaamheid, sociale aspecten en ruimtelijke kwaliteit.
Om Nieuwegein ook voor de toekomst leefbaar te blijven houden, is het afgelopen jaar ingezet op duurzaamheid. De in 2020 ingestelde subsidieregelingen (verzilverregeling en de duurzaamheidsregeling) en matchingsfonds Duurzaam Nieuwegein hebben hun vruchten afgeworpen. Hiermee zijn daken vergroend, zonnepanelen aangeschaft en duurzame initiatieven ondersteund. Er is uitvoering gegeven aan het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie 2019-2022, waarmee we voorkomen dat stadshitte, wateroverlast, droogte en onvoldoende waterveiligheid leiden tot hinder, schade en overlast.
We hebben in de regio onze positie verstevigd door onze bestuurlijke inzet te vergroten op de regionale onderwerpen en het belang van Nieuwegein daar in te brengen en te borgen. Die inzet heeft ons in dit bijzondere coronajaar opgeleverd dat we veel financiële middelen uit provinciale en rijksgelden hebben gekregen om onze ambities te helpen waarmaken. Dit betrof bijvoorbeeld een bijdrage voor de woningbouwimpuls voor Rijnhuizen, een bijdrage voor de huisvesting van kwetsbare groepen en de woondeal. Met de vitale wijkenaanpak hebben we middelen ontvangen om onze doelstellingen te kunnen realiseren. Hierbij wordt een integrale aanpak vanuit een diversiteit aan invalshoeken en ambities een wijk verbeterd.
De financiële ontwikkeling binnen het sociaal domein baart ons allen zorgen. In lijn met het landelijke beeld waren de uitgaven in het Sociaal Domein in 2020 hoger dan begroot. Dit komt voornamelijk door hogere uitgaven voor Jeugdhulp en de Wmo. Door uitvoering te geven aan de derde fase van de Transformatieagenda in het sociaal domein proberen we ondersteuning, bescherming en ontwikkeling goed vorm te geven en betaalbaar te houden. Om dit te kunnen doen hebben we keuzes moeten maken in de projecten die we uitvoeren. We hebben daarbij ingezet op een mix van versnelling van het borgen van projecten, aanscherping van de projectdoelstellingen en vertragen. Werkgroepen hebben gewerkt aan het analyseren van de uitgaven in een zoektocht naar maatregelen die de financiële druk kunnen verlichten. Bij een gelijkblijvende trend van stijgende uitgaven zullen we, tenzij de rijksoverheid hier extra middelen voor beschikbaar stelt, bestuurlijk goede gesprekken met elkaar moeten voeren om ambities en middelen goed in balans te houden.
Nieuwegein in 2040
In de raad hebben we gesproken over duurzaam financieel evenwicht met een horizon tot 2040. De aanleiding hiervoor is het oplopende tekort in onze meerjarenbegroting, dat veroorzaakt wordt door een toename van de kapitaallasten. In november 2020 is een voorstel in de raad behandeld, waaraan we in 2021 verder uitvoering te geven.
Samen maken we het verschil
Zoals we samen corona bestrijden, hebben we ook samen met de stad de in deze jaarstukken genoemde resultaten op doelstellingen en activiteiten vormgegeven. Ondanks corona en alle bijbehorende maatregelen zijn we in staat geweest om in verschillende trajecten co-creatie en participatie vorm te geven. We hebben in 2020 een start gemaakt met een nieuw participatiebeleid waarin we opnieuw beschrijven hoe we binnen de huidige ontwikkelingen, zoals de Omgevingswet en andere projecten met impact op onze inwoners en ondernemers, samen met de stad vorm willen geven.
Ondanks het bijzondere jaar hebben we ons ook voorbereid op een andere bijzonderheid in 2021: de viering van Nieuwegein 50 jaar. We hopen dat we in 2021 samen met uw raad en onze inwoners op een mooie manier invulling kunnen geven aan deze mijlpaal.